Stress bij kinderen

Stress is een natuurlijke reactie van ons lichaam op een ingrijpende gebeurtenis waarbij ons natuurlijk overlevingsmechanisme in werking treedt. De hormonen adrenaline en cortisol komen vrij waardoor onze hartslag omhoog gaat, onze spieren opspannen en onze ademhaling versnelt.

Hierdoor geraken we in een ‘focus’ waardoor we tijdelijk beter kunnen presteren.

Deze focus kan kinderen helpen om tijdens die voetbalwedstrijd net wat beter te presteren en om hun aandacht een beetje langer bij die lastige toets te houden. Stress hoeft dus niet per se negatief te zijn. Dit wordt het wel als kinderen te lang en teveel onder stress staan, waarbij we dan spreken over chronische stress.

Toegenomen hoeveelheden van het stresshormoon cortisol hebben allerlei negatieve gevolgen zoals een verminderd geheugen, verhoogde bloeddruk en concentratieproblemen.

Ieder kind is anders. Het ene kind blijft aan de schoolpoort aan het been van mama geplakt, het andere kind stapt zonder omkijken de speelplaats op. Wat voor het ene kind spannend is, is dat niet per se voor het andere.

Vaak is een externe prikkel aanleiding voor stress maar het gaat vooral over de verwerking van deze prikkel (en hierbij spelen wij als ouders ook een belangrijke rol) of deze (hoge) stress zal geven of niet.

Zo hebben prikkelgevoelige kinderen -zoals hoogsensitieve kinderen maar ook kinderen met AD(H)D of kinderen met (kenmerken van) autisme- doorgaans meer last van stress en spanning omdat ze zo gevoelig zijn voor prikkels uit hun omgeving.

Veel voorkomende oorzaken van stress bij kinderen zijn te vinden in ingrijpende gebeurtenissen in hun vertrouwde omgeving zoals een verhuis, een scheiding, de geboorte van een broertje of zusje,.. maar ook bijvoorbeeld de hoge verwachtingen die de omgeving aan hen oplegt kan bij kinderen een gevoel van faalangst en stress geven.

Voor vele ouders is het helpend om zich het gedrag van hun kind voor te stellen als een ijsberg; het kleine stukje boven water is het waarneembare gedrag/de waarneembare stress en het grote stuk onder water omvat de vele prikkels/noden/gevoelens die aanleiding kunnen geven tot die stress.

Stress en onrust kunnen zich bij kinderen op verschillende manieren uiten.

Sommige kinderen uiten hun spanning vooral naar de buitenkant waarbij ze niet kunnen stilzitten aan tafel, als een springbal door de kamer stuiteren en eindigen in een driftbui omdat er nog een klein steeltje aan hun druif zit.

Dit gedrag is goed zichtbaar en ervaart de omgeving vaak als storend en vervelend.

Andere kinderen richten hun spanning naar hun binnenkant, wat in de eerste plaats storend is voor het kind zelf. Ze voelen zich angstig, krijgen buikpijn of hoofdpijn en kunnen ’s avonds moeilijk in slaap vallen omdat hun gepieker dit in de weg staat.

Dit gedrag is moeilijker op te merken maar wel heel belangrijk om hier oog voor te hebben. Regelmatig aftoetsen hoe je kind zich voelt is dus nodig.

Cliché? Misschien wel, maar o zo belangrijk.

Een omgeving die structuur en voorspelbaarheid biedt en waarin ze voldoende slaap krijgen geeft kinderen een basisrust waardoor ze ook beter gewapend zijn tegen spanning en stress en om de rollercoaster van de volgende dag weer aan te kunnen.

De voorspelbaarheid van structuur en rituelen geven rust aan onze hersenen omdat ze weten wat er komt, zo hoeven ze niet in ‘actiemodus’ te blijven.

Vele ouders herkennen wellicht de eeuwige vermoeidheid die onze prikkelbaarheid als volwassenen ook versterkt. Basisrust betekent ook een planning die niet ontploft een waarin er ook ruimte is om gewoon even thuis te zijn en te ontladen in die context waarin kinderen zich vaak het meest veilig voelen.

Verveelt je kind zich thuis weleens? Super, verveling stimuleert namelijk onze creativiteit!

Kinderen die zich positief verbonden voelen met hun hechtingsfiguren voelen zich beter in hun vel, hebben meer zelfvertrouwen en ook minder stress. Als ouder hebben we allemaal wat ADHD (in de zin van Alle Dagen Heel Druk 😉)maar probeer in de drukte van alledag minstens 10 minuten tijd te maken om individuele ‘kwaliteits-tijd’ door te brengen met zoon- of dochterlief.

Dit kan een betekenen dat je samen een spelletje speelt of samen een boekje leest tijdens het avondritueel. Nestel jullie hierbij maar gezellig tegen elkaar want door te knuffelen en lichamelijke nabijheid komt het knuffelhormoon oxytocine vrij, dat ook stress verlagend werkt.

De oorzaken van stress en spanningsopbouw zijn voor ieder kind anders. Door je kind goed te observeren kan je dit ontdekken en hier ook op werken om zo ook effectiever op de stress te werken.

Een goede band met je kind helpt om hier beter zicht op te krijgen.